- Değer Berkin
Eski Mısır Medeniyeti İzinde -1- Kahire Mısır Müzesi
"O herkesi büyülüyordu. O, güneşti; güçlü boğa, Mısır'ın koruyucusu ve ülkeler fatihi, yüce zaferlerin kralı, kutsal ışığın seçtiği insandı. O, Ramses'di." (Ramses Serisi, Kadeş Savaşı - 3. kitap)
Ramses II, Kahire Mısır Müzesi'nde sarıya çalmış saç telleri ile öylece cam alandaki özel korunan ortamında sonsuzluğa uzanmış - ebedi istirahatte- yatıyordu. 90 yıllık hayatı kitaplara konu olmuş Büyük Ramses, Mısır İmparatorluğu'nun bilinen en güçlü firavunuydu. Mumyaları bulunan diğer 11 firavun ve kraliçe ile beraber, Kraliyet Mumyaları odası adı verilen 56 numaralı odada, ziyarete gelenlere tarihin ağırlığını ürkütücü bir ifadeyle yüklüyordu. Eski Mısır medeniyeti izinde geçen iki günün bence en önemli anıydı, Ramses II ile karşılaşmak...
KAHİRE MISIR MÜZESİ HAKKINDA
Kahire Mısır Müzesi'ne sabah erkenden varmış, upuzun kuyrukta tur rehberimiz Muhammed ile yerimizi almıştık. Yaklaşık 40 dakikalık bir bekleme sonrası tüm gerekli biletlerimizi temin etmiş, iki katlı müzeyi akın akın gezen diğer ziyaretçilerin kalabalığı arasında gezmeye koyulmuştuk. Kronolojik sırayla gezilebilen odalarda 100.000'den fazla artifakt sergileniyor. Bunlar arasında en dikkat çeken aralarında Büyük Ramses'in de mumyasının yer aldığı Kraliyet Mumyaları odalarının yanı sıra firavun Tutankhamon (Tut)'un hazineleri ve kişisel eşyalarının sergilendiği bölümlerdir.
Müzede sergilenen her şeyin önünde birer dakika geçireceğinizi düşünürseniz, müzede dokuz ay geçirmeniz gerekiyor. Bu nedenle, görmek istediklerinizi önceden belirleyip gitmeniz sizin için daha az yorucu olacaktır. Rehbersiz müzeye gelmiş olabilir; orada rehber hizmeti satın almak isteyebilirsiniz. Ya da bu yazıyı çıktı alıp gidebilirsiniz. :)
Müzeye giriş biletlerinizi ne yazık ki önceden satın alma gibi bir şansınız henüz yok. İlla ki o sırada bekleyeceksiniz. Öğleden sonra müzeden çıktığımızda sıra olmadığını gördük. Öğleden sonra veya akşam müzeyi gezmek isteyenler belki daha şanslı olabilir. Müze sabah 9 ile öğleden sonra 5'e kadar gezilebilir. Akşam ise 5.30 ile gece 9'a kadar gezilebilir.
Müze için giriş ücretleri şöyle: (2018 Kasım ayına göre)
160 EGP müze giriş ücreti
180 EGP Kraliyet Mumya Odaları giriş ücreti
50 EGP Kraliyet Mumya Odaları hariç müze içi fotoğraf çekme ücreti
Kahire Mısır Müzesi
British Museum ve Berlin Mısır Müzesi gibi dünyanın başka yerlerinde Mısır ile ilgili koleksiyonların sergilendiği müzeler de var. Konuştuğum Mısırlılar, yabancıların bu eserlerin değerini Mısırlılardan daha iyi bildiğini üzülerek gözlemlediklerini belirtti. Ancak bir Fransız vardı ki, bu eserlerin Mısır'a ait olması için, yabancılar tarafından alınmaması için uğraştı. Fransız Mısırbilimci Auguste Mariette öncülüğünde sayıca artmakta olan artifaktların yerleştirilmesi için 1897 yılında Mısır müzesi inşa edilmeye başlar, 5 yıl sonra 1902 yılında açılışı yapılır. Fransız Mısırbilimcinin anısına yapılan heykel de müzenin çıkışında karşınıza çıkıyor.
Haziran 2020'de açılması planlanan bir başka Mısır Müzesi'nden de bahsediyor bize rehberimiz Muhammed. Bu müzenin daha modern olacağı ve kimsenin henüz görmediği birçok yeni artifaktı içereceği söyleniyor. Belki bir sonraki seyahatinizi o yıla denk getirmek istersiniz.
Tahrir meydanında yer alan şu anki müzeye girmeden önce iyice dinlenmiş olduğunuzdan, güzel bir kahve içip, iyi bir kahvaltı yaptığınızdan emin olun, yoksa aç ve yorgunsanız kalabalık size daha da batacaktır. Bu uyarıyı yaptıktan sonra, Eski Mısır medeniyeti büyüsünde kaybolurken size ışık tutması için tarihine önce biraz göz atıp, sonra da müze içinde benim ilgimi çeken ve önemli olan eserler hakkında size bilgi vermeye başlayabilirim.
ESKİ MISIR MEDENİYETİ TARİHİ
Mısır Tarihi boyunca 190 kral hüküm sürmüştür. Krallar ve tanrılar arasında önemli bir dinsel bağlantı gelişmiş ve Firavun tanrı Ra'nın dünya üzerindeki temsilcisi olarak ortaya çıkmıştır. 30 hanedanlı Mısır’ın tarihi; Erken Krallık Dönemi, Eski Krallık Dönemi, Orta Krallık Dönemi, Yeni Krallık Dönemi ve Geç Dönem olmak üzere dönemlere ayrılır. Her dönemin ardından karışıklıkların yaşandığı bir ara dönem gelir. Bu dönemleri, ünlü tanrı, tanrıça, kral, kraliçeleri ile birlikte derlersek şöyle bir şeyler karşımıza çıkıyor:
1.Erken Krallık Dönemi (M.Ö 3000 - 2.600): Hiyeroglif yazıların kullanılmaya başlandığı dönem. 1. ve 2. Hanedan dönemi.
Kral Menes Mısır tarihinde geçen ilk kral ismi. Kuzey ve Güney Mısır krallıklarının birleşmesinde ismi geçiyor ve günümüzde Kahire'nin Mitrahina bölgesinde yer alan Memfis kenti 3. hanedan döneminde başkent oluyor. Menes'in, Narmer Paleti'nde aşağı ve yukarı Mısır'ın birleşmesini simgeleyen bir törende kraliyet takılarıyla resmedilen firavun Narmer olabileceğine inanmaktadır.
2. Eski Krallık Dönemi (MÖ 2.600-MÖ 2.100) : Piramitler çağı olarak özetleyebiliriz. 3., 4., 5. ve 6. hanedan dönemi. Dönemin en ünlü kralı 3. Hanedan’ın 2. Kralı olan Zoser’dir. Başkent Memphis kenti yakınındaki Sakkara’da Mısır’ın ilk piramidini, Basamaklı Piramit'i inşa ettirmiştir. Bu piramidin mimarı Zoser’in veziri İmhotep’tir. Zoser’den sonraki krallar da piramit yaptırmaya devam etmişlerdir. Bunların en görkemlisi ise 4. Hanedan Kralları zamanında yapılan Keops (Khufu) Piramidi'dir. Piramit detaylarına bir sonraki yazımda yer vereceğim. Kefren ve Mikerinos olarak bilinen diğer Giza platosu piramitleri bu döneme ait.
3. Birinci Ara Dönem (MÖ 2100–2000): 9. ve 10. hanedanın hakim olduğu kayıtlara geçen bu dönemde Teb'de (bugünkü Luksor) Intef hanedanlığı Yukarı Mısır'a hakim olurken, Aşağı Mısır ise rakip Herakleopolis hükümdarının denetimine geçti. 1. İntef, güç ve etki alanını kuzeye doğru geliştirince iki rakip hanedanlık arasında çıkan çatışma, Teb hükümdarı Nebhepetre Mentuhotep (2. Mentuhotep)'in, sonunda Herakleopolis hükümranlığını yenilgiye uğratmasıyla son bulur. Bu olay, iki Mısır'ı birleştirdi ve Orta Krallık olarak adlandırılan bir dönemi açtı.
4. Orta Krallık Dönemi (M.ö 2000 - 1800): 11. ve 12. hanedan dönemi. Mentohtep II ve Senusret II bu dönemin önemli krallarıydı. 200 yıl süren bu dönemde bugünkü Sudan ile Mısır arasında kalan bir bölge olan Nübye'ye kadar sınırlar genişler.
5. İkinci Ara Dönem (M.Ö 1800 - 1550): 13., 14., 15., 16. ve 17. hanedan dönemi. Hiksos, Mısır dilinde yabancı ülkelerin kralları demekti. Hiksoslar ise Asyadan gelen yabancı barbar kavimlere verilen isim olmuştur ve bu dönem Hiksosların yönettiği dönem olarak tarihe geçiyor.
6. Yeni Krallık Dönemi (M.Ö 1550 - 1050): 18., 19. ve 20. hanedan dönemi. Hiksos'tan bağımsızlığını kazanan Mısırlıların en parlak dönemi Kral I. Ahmose'un başarılarıyla sağlanıyor. Ahmose, Hatshepsut, Tutmosis III, Amenhotep III, Akhenaton, Tutankhamon, Seti I, Ramses II ve Ramses III bu dönemden bilinen firavunlar. Kadeş Savaşı’nın da yapıldığı bu dönem de Akhenaton tarafından “Aton dini" denilen tek tanrılı din yerleştirilmeye çalışıldığı dönem olarak kayıtlara geçmiş.
7. Üçüncü Ara Dönem (M.Ö 1050 - 750): 21., 22., 23. ve 24. hanedan dönemi. II. Şeşonk, Kaşta ve Taharka gibi kralların dönemi.
8. Geç Dönem ve Yunan- Roma Dönemi (M.Ö 330 - M.S. 400): Büyük İskender ve Kleopatra'nın dönemi.
MÜZE İÇİNDEKİ ARTİFAKTLAR
Bu kadar tarih bilgisinin ardından sıra, bu listelediğim dönemlerden çıkan eserlerden hangilerini müzede nerede bulacağınız kısmına geliyor.
Rahopet ve Nofret çift heykeli
ZEMİN KAT
32, 37 ve 42 numaralı odalarda Eski Krallık dönemine ait eserler sergileniyor. 32 numaralı odada 4. hanedandan Rahotep ve Nofret'in çift heykelini görmemek olmaz. Kireçtaşından yapılmış heykelde figürler son dönemlerde yapılmış gibi duruyor, oysa 4,600 yıllık bir geçmişe sahipler. 37 numaralı odada Giza'daki Büyük Piramidi yapan Khufu'nun annesi Kraliçe Heteferes'in anıtını görebilirsiniz. Anıt mezarı ve mezardan çıkan lüks yaşantısını yansıtan eşyaları bulunmuş olmasına rağmen kraliçenin mumyası içinden çıkmamış.
42 numaralı oda ise müzede bir başyapıt sayılan, Giza'daki ikinci büyük piramidi yaptıran Kefren'in diorit (yeşiltaş) heykelini görebilirsiniz. Bu dönemde değerli taşlar kullanarak sadece kralların devasa heykelleri yapılıyordu.
Amarna Odası, diğer adıyla 3 numaralı oda, Mısır'da tek tanrılı dini inancı oluşturmaya çalışan Akhenaten'e (M.Ö 1354- 1336) ayrılmış. Burada Akhenaten'in eşi Nefertiti'nin bitmemiş baş heykelini de görebilirsiniz.
BİRİNCİ KAT
Tanis Kraliyet mezarlarının olduğu 2 numaralı oda Tanis'deki (Nil deltasındaki bir şehir adı) mezarlardan çıkan mücevherler ile dolu. Altın ve gümüş kaplanmış nazarlıklar, altın cenaze maskeleri, hançerler, bilezikler, yakalar, altın sandallar, el ve ayak parmakları kaplamaları Yeni Krallık dönemine ait bu mezarlarda bulunup müzede sergilenmiştir.
3, 7 ve 8 numaralı odalarda ise 8 yaşında firavun olan ve 19 yaşında hayatını kaybeden Tutankhamon'a ait. Tutankhamon, yağmalanmamış hazinesiyle birlikte bulunan tek firavun. 4 tane altın kaplamalı ahşap mezar içi içe konulmuş; biri tamamen altından olan üç tabut da iç içe konulmuş şekilde Tutankhamon mumyalanmış. Genç firavuna ait 1700 kadar eşya bu odalarda sergileniyor. Hazineden çıkan her bir objenin isimlendirilmesi ve tespit edilmesi yaklaşık 20 yıl sürmüş. 3. numaralı odada saf altından yapılmış ölüm maskesini görebilirsiniz. Tutankhamon'un parmak arası terliklerinin taban kısmında düşmanlarını yürüdükçe ezmesi düşüncesiyle düşmanlarının resimleri yapılmış. Bu terlikleri de yine bu bölümde bulabilirsiniz.
Tutankhamon'un terlikleri
56 numaralı odada ise yazının başında bahsettiğim üzere Ramses II'nin mumyası ile karşılabilirsiniz. Ramses I, Seti I, Merenpat, ve Ramses III'de yine Yeni Krallık döneminden mumyaları odada bulunan firavunlar arasında. Kraliyet Mumyaları odaları iki tane. 56 numaralı odaya ek olarak 46 numaralı odada daha az bilinen firavunlar ve kraliçelerden Ahmose I, Tutmosis III, ve kadın firavun olan Hatshepsut'un mumyaları yer alıyor. Hatta firavunlardan biri köpeği ile birlikte mumyalanmış.
Birinci katta bulunan bilet ofisinden tek bir bilet alarak her iki odayı da ziyaret edebilirsiniz. Kraliyet Mumyalarının olduğu odalarda fotoğraf çekmek yasak, dikkat dikkat çekmeye çalışanlar görevlilerce uyarılıyor.
Eski Mısır Medeniyetinin izinde Kahire'deki ikinci günümüzde ziyaret ettiğimiz müzeyi, zengin içerikli, ziyaretçi bakımından kalabalık ve büyüklük bakımından gezmesi yorucu bir müze olarak değerlendirebilirim. Önceden biraz da olsa fikir sahibi olarak gidince, sergilenen artifaktların gözünüzdeki değeri inanın daha da artacaktır.
RAMSES TARİHİ ROMAN SERİSİ
1990 yıllarında pek çoğumuzun Mısır'ın gizemli büyüsüne kapılmamızı sağlayan bir kitap serisi var, hatırlayanlar? 5 kitaptan oluşan Büyük Ramses'in firavun oluşundan itibaren Mısır tarihini akıcı anlatımıyla konu alan, dünyada satış rekorları kıran tarihi roman serisinden bahsediyorum. Şu anda serinin sondan bir önceki kitabını okumaktayım. Büyük Ramses'in mumyası ile karşılaşmadan bu kitap serisini bitirmenizi tavsiye ederim. Zira benim gibi kitap serisinin yarısında Ramses'in tozlar içinde korkunç mumyasını görmek, hayalinizdeki Ramses için bir hayal kırıklığı yaratabilir. Bu kitap serisi ile ilgilenenler için üzücü haberim var. Ne yazık ki, seri artık basılmıyor. Yapabileceğiniz ya ikinci el bir yerlerden bulmak ya da milli kütüphaneden temin etmek. Ben ikinci yazdığımı yaptım, Lefkoşa Milli Kütüphanesi'nde kitapların tüm serisi mevcut.
Şimdi söz sizde, Kahire yolcularından Mısır Kahire Müzesi'ne gidenler ya da gitmek isteyenler yorumlarınızı mutlaka bırakınız.
427 views